Blog

Blockchain in finance

10 - 12 min leestijd

Blockchain in finance

Blockchain. Dit is een begrip dat u waarschijnlijk de afgelopen periode vaak heeft gehoord. In deze blog leest u alles over het begrip Blockchain. Wat is Blockchain? Wat kunt u ermee? En wat heeft Blockchain voor invloed op Finance?

Wat is de basis van blockchain?

Een blockchain kan worden omschreven als een digitale, gedistribueerde database, geschikt voor het verwerken van transacties tussen twee of meer partijen. Dit wordt ook wel een blokketen genoemd. Bij de blockchain technologie worden dus decentraal zaken uitgewisseld zonder een uitvoerende en controlerende derde partij als een bank, notaris, overheid of accountant. Een blockchain is een database in een netwerk van computers die elkaar in de basis niet vertrouwen, maar het door middel van wiskundige cryptografie eens kunnen zijn over de staat van de database. Iedere computer die is aangesloten op de blockchain, heeft een volledige en actuele kopie van de database. Door de gedistribueerde, gedecentraliseerde vorm is de data in de blockchain beveiligd.Een transactie wordt aan de blockchain toegevoegd, nadat hiervoor goedkeuring plaatsvindt door het blockchain protocol

‍

Welke toegevoegde waarde heeft blockchain op de financiële functie?

Sinds 2017 zijn de termen ‘bitcoin’ en ‘blockchain’ bij het grote publiek niet meer weg te denken. In onze whitepaper leer je wat de waarde hiervan is in de financiële wereld.

Lees meer over de whitepaper

Hoe werkt blockchain?

Bij een blokketen wordt voor overdrachten van eigendom en uitwisseling van informatie gebruikgemaakt van ‘smart contracts’. Een smart contract is een overeenkomst die is opgesteld in een programmeertaal en is vastgelegd in een blockchain. Het is een stukje programmacode dat allerlei soorten afspraken en overeenkomsten automatisch kan uitvoeren. Bij een smart contract mag een transactie alleen worden uitgevoerd als aan alle van tevoren overeengekomen voorwaarden voldaan is. Voor iedere uitwisseling wordt er een nieuw regelitem aangemaakt waarin de transactie wordt gespecificeerd door middel van een code.

‍
Elke gebruiker heeft een publieke en een privé sleutel. Via publieke sleutels kan men transacties verzenden waarna deze ondertekend worden door de privé sleutel van de gebruiker. Om de uitwisseling plaats te laten vinden is er met blockchain dus geen tussenpersoon meer nodig. Er is sprake van een directe verbinding tussen partijen waarbij iedere verbinding in het netwerk een volledige kopie van blockchain bezit. Aan een blockchain kunnen alleen nieuwe regels worden toegevoegd. Bestaande regels kunnen niet gemuteerd of verwijderd worden. Als er een nieuwe regel wordt aangeboden, gaan via het netwerk alle computers en servers de kopieën controleren. Wordt er geknoeid met de uitwisselingen dan ontstaat er geen overeenstemming en weigert het netwerk de uitwisseling op te nemen in de lijst. Komen de kopieën met elkaar overeen, dan wordt de nieuwe regel aan de blokketen toegevoegd en worden vervolgens alle kopieën die wereldwijd zijn opgeslagen op computers en servers gesynchroniseerd.

Alles wat te maken heeft met overdracht van eigendom en uitwisseling van informatie komt in aanmerking voor blockchain technologie. Denk hierbij aan registratie en uitwisseling van: crypto-valuta (Bitcoin), banktransacties, contracten, stemmenbij verkiezingen, energie, muziekrechten, transport en aandelen. Kortom alles wat te maken heeft met het vastleggen van gegevens, eigendomsrechten en identiteiten.

‍

Het blockchain protocol

Voordat een transactie aan de blockchain wordt toegevoegd, moet de transactie eerst worden goedgekeurd door het zo genoemde blockchain protocol. Het blockchain protocol houdt in dat de integriteit vaneen transactie wordt gevalideerd en alle participerende computers in het netwerk consensus bereiken over de toe te voegen transactie. Het blockchain protocol bestaat uit algemene communicatieregels waar het netwerk zich aan moet houden. De regels bestaan onder ander uit:

Richtlijnen voor het besturen en valideren van transacties;
Regels voor een applicatie-programmeer interface;
Een algoritme dat het mechanisme definieert voor alle deelnemende knooppunten om met elkaar te communiceren.

De computers in het netwerk valideren de integriteit van een transactie. Om de gebruikers in het netwerk te stimuleren hieraan deel te nemen, krijgen zij hiervoor een beloning, bijvoorbeeld in de vorm van een digitale coin. Na validatie wordt de transactie als een blok toegevoegd aan de blockchain. Aan het blok wordt een tijdstempel en digitale vingerafdruk toegevoegd. Deze digitale vingerafdruk wordt toegevoegd door middel van ‘hashing’. De hashcode is een uniek nummer, welke refereert aan de voorgaande transactie en is gebaseerd op de bijbehorende transactie. Zodra een gebruiker in het netwerkgegevens uit een voorgaande transactie wijzigt, verandert zowel de hashcode van de aangepaste transactie, en ook de hashcode van de reeks opvolgende transacties. Hier wordt de kracht van blockchain technologie duidelijk: in een blockchain netwerk wordt consensus bereikt door alle participerende gebruikers. Zodra bij één partij de staat van de database niet meer overeenkomt met de database van alle andere participanten, wordt dit automatisch gecorrigeerd.

‍

Vormen van blockchain

Een blockchain kan in twee vormen worden opgezet: een public blockchain of een private blockchain. In een private blockchain heeft een nieuwe gebruiker toestemming of een uitnodiging nodig voordat de gebruiker kan participeren in de blockchain. Hierdoor is het niet mogelijk anoniem deel te nemen in een private blockchain. Daarnaast is de database van een private blockchain niet inzichtelijk voor gebruikers die niet zijn geaccepteerd in de private blockchain. Een public blockchain is voor iedereen inzichtelijk en iedereen kan hier (anoniem) in deelnemen. Omdat iedereen inzicht heeft in de transacties in een public blockchain, is deze meer transparant dan een private blockchain.

‍

Wat zijn de voor- en nadelen van blockchain?

Het voordeel van blockchain technologie is dat het systeem niet afhankelijk is van een tussenpersoon. De gegevens zijn namelijk niet centraal opgeslagen maar op alle computers en servers die zijn verbonden met het netwerk. Dit maakt het zeer moeilijk om informatie te vervalsen en dat is zeer aantrekkelijk voorinstellingen die met waarde gegevens werken. Daarnaast kunnen overeenkomsten tussen twee of meerdere partijen goedkoper en sneller worden vastgelegd. De veiligheid en productiviteit van zaken doen gaan dus omhoog. Een ander voordeel is dat geld onder voorwaarden gereserveerd kan worden en niet aan andere doeleinden besteed kan worden.

De nadelen liggen vooral bij de gebruikers. Consumenten worden nauwelijks beschermd als er zaken worden betaald maar niet geleverd. Dit komt doordat het terughalen van de transacties niet mogelijk is. De privacy van gebruikers neemt af omdat transacties openbaar zijn en blockchain is gebouwd op vertrouwen. Transacties zijn niet gekoppeld aan identiteiten maar aan codes. In de praktijk blijkt dat de identiteit van de eigenaar van de code eenvoudig te achterhalen is. In een openbaar blockchain netwerk is er momenteel geen duidelijk aanwijsbare partij of persoon die verantwoordelijk is voor het beschermen en bewaren van gegevens.

Daarnaast brengt het gebruik van smart contracts ook een aantal nadelen met zich mee. De contracten zijn onveranderbaar en onherroepelijk, dit kan problemen geven bij nietig verklaringen, faillissementen en veranderingen van de wetgeving. Specifieke afspraken in contracten die tot in detail worden onderhandeld, zijn moeilijk vast te leggen in smart contracts. Tot slot vallen de contracten niet onder juridische wettenvan bepaalde landen.

‍

Gevolgen voor de financiële sector

Er wordt vaak geschreven dat blockchain de beroepen in de financiële sector overbodig zal maken. Vanuit onze expertise denken we dat de beroepen niet overbodig worden maar zal de macht van de tussenpersoon afnemen en worden de werkzaamheden in de toekomst anders. Hieronder gaan we dieper in op de gevolgen voor de financiële sector.

Vertrouwen en werkzaamheden
Het vertrouwen in specialisten is moeilijk te vervangen door technologie. Belanghebbenden bouwen op het oordeel van een accountant als het gaat om het nemen van beslissingen. De werkzaamheden van de accountant tijdens de jaarrekeningcontrole zullen afnemen, omdat het netwerk zelf alle transacties controleert en vastlegt. De controle bij het programmeren en afsluiten van contracten zal toenemen om te kunnen steunen op de uitkomsten van de blokchain.

De invloed op de rol van notarissen zal groter zijn dan bij andere beroepen. De consument kan immers zelf overeenkomsten opstellen en invoeren als een smart contract. Via het netwerk kan alle benodigde betrouwbare informatie opgevraagd worden. Het werk van de controller zal ook veranderen. Administreren en verzamelen van informatie wordt met blockchain nog gemakkelijker. Aan de hand van smart contracts worden facturen automatisch ontvangen en betaald, de Btw wordt verrekend en er hoeft geen aangifte meer gedaan te worden. Hierdoor heeft de controller op elk gewenst moment duidelijk inzicht in de betalings- en leveringsgedrag van consumenten en leveranciers. Vervolgens kunnen periodieke rapportages rechtstreeks op dashboards worden weergegeven en ingezien worden door de directie. De beslissingen die vooraf worden vastgelegd kunnen niet worden aangepast, ingevoerde begrotingen kunnen niet meer worden bijgesteld en geldkan automatisch gereserveerd worden voor desbetreffend doeleinde.

Naar verwachting zullen controllers met de komst van blockchain zich meer gaan richten op het meedenken over bedrijfsvoering, processen, strategie en verdienmodellen. Voor bankiers zal er op het gebied van internationale transacties veel veranderen, omdat dit via blockchain technologie sneller, goedkoper en veiliger kan plaatsvinden. Voor gewone betalingen zal de invloed van blockchain kleiner zijn, omdat de banken momenteel al gebruik maken van snelle moderne systemen.

Waarde van blockchain in finance

Blockchain applicaties bevinden zich nog in een experimentele fase. Ondertussen wordt echter steeds meer duidelijk waar blockchain van waarde kan zijn binnen finance. Hieronder zullen een aantal (mogelijke) toepassingen van blockchain technologie in finance worden uiteengezet.

‍

1. Financiële administratie

Blockchain technologie kan grote veranderingen met zich meebrengen binnen financial accounting. Huidige boekhoudsystemen maken gebruik van double entry-bookkeeping. Dit werkt volgens het debiteuren-crediteuren princiepen houdt in dat elke boeking een tegenboeking heeft. Bij het gebruik van blockchain valt dit principe weg. Alle transacties en boekingen worden in een intercompaniaire database bewaard, in de vorm van een ‘singlerecord’-grootboek. In dit grootboek kunnen balansconsolidaties en–aansluitingen moeiteloos worden bijgehouden. Daarnaast levert dit meertransparantie op voor externe belanghebbenden. Dit kan als volgt worden geïllustreerd:

‍

Afbeelding 1: Illustratie van de intercompaniaire database (bron: Deloitte).

‍

2. Auditing

Een blockchain wordt gekenmerkt door een lage fout- en fraudegevoeligheid. Data wordt vastgelegd in een blok, nadat de integriteit is gevalideerd. Dankzij het blockchain protocol is het niet mogelijk de reeds opgeslagen data nog te wijzigen. Bij een lokale wijziging komt deze data niet langer overeen met de databases van alle andere gebruikers in de blockchain. Het blockchain protocol zal de lokaal gewijzigde informatie, op basis van de overeengekomen waarheid in het netwerk, weer corrigeren. Tot op een bepaalde hoogte is de blockchain daarmee zelf-auditerend en minimaliseert het op deze manier de fraudegevoeligheid van data.

In een illustratie ziet dat er als volgt uit:

Afbeelding 2: Illustratie van audit op transacties in de blockchain (bron: Deloitte).

Daarnaast creëert een blockchain automatisch een audit trail, zoals ook in afbeelding 2 is gevisualiseerd. Aan de hand van de tijdstempel en hashcode is de gehele transactiehistorie traceerbaar. Op deze manier is het mogelijk snel te auditeren, zeker in combinatie met andere ontwikkelingen zoals machine learning. Een voorbeeld hiervan is de samenwerking tussen de organisaties PwC en H2O.ai: zij creëren met een vorm van artificiële intelligentie, welke in slechts enkele seconden allerlei bedrijfsdata kan auditeren. De transparantie van blockchain kan dit proces verder vergemakkelijken.

‍

3. Interne en externe rapportages

Door middel van blockchain technologie is het ook voor externe belanghebbenden mogelijk om ‘real-time’ mee te kijken met een organisatie (indien er sprake is van een public blockchain). Dit kan mogelijk van invloed zijn op de verplichte externe rapportages voor organisaties. Het is immers voor alle gebruikers in het blockchain netwerk mogelijk om op elk moment informatie op te halen van een organisatie, zoals alle transacties in een bepaalde periode. Ook op managementrapportages zal dit van invloed zijn. Bij de sturing van een organisatie is recente informatie van belang. De blockchain zorgt ervoor dat interne belanghebbenden de meest recente informatie beschikbaar hebben om mee te werken.

4. Automatiseringen kostenbesparing

Bepaalde werkzaamheden zijn te automatiseren en kunnen meer kostenefficiënt worden uitgevoerd. Organisaties kunnen kosten besparen door gebruik te maken van ‘smart contracts’. In een smart contract worden voorwaarden vastgelegd, bijvoorbeeld voor transacties. Zodra door de betrokken partijen aan de voorwaarden is voldaan, treedt het smart contract automatisch in werking. Op deze manier kunnen zij transacties met elkaar aangaan, waarbij de blockchain technologie vertrouwen creëert. Dit kan volledig worden geautomatiseerd. Daarnaast hoeft op deze manier geen derde partij, een vertrouwde partij of ‘middleman’, bij de transactie betrokken te zijn.

Nu of straks?

Blockchain technologie staat nog in de kinderschoenen. Er wordt veel geprobeerd en het overgrote deel van de experimenten zal niet direct iets opleveren. Er zijn echter interessante ontwikkelingen, zoals blockchain-as-a-Service, waarbij grote organisaties als IBM en Microsoft het blockchain fundament aanleveren. Op deze manier kunnen ook kleinere organisaties gaan experimenteren met toepassingen gebaseerd op blockchain technologie.

De blockchain klinkt nu nog als toekomstmuziek. Echter, meer en meer organisaties gaan er mee aan de slag. De komende jaren zullen meer en meer bestaande en nieuwe (fintech-) bedrijven op blockchain gebaseerde applicaties in gebruik nemen. Blockchain biedt kansen op het gebied van transparantie, het creëren van vertrouwen, het verlagen van fout- en fraudegevoeligheid en een kosten efficiëntere manier van werken. Het is daarom aan te raden de ontwikkelen rondom blockchain goed in de gaten te houden. Hoe snel Blockchain technologie relevant wordt en hoe groot de impact is, weten we dus nog niet. Al met al, kunnen we zeggen dat blockchain wel kans maakt om de grootste digitale revolutie te worden sinds de opkomst van het internet.

Ben je benieuwd naar wat dit voor jouw organisatie kan betekenen of heb je na het lezen van deze blog nog vragen? Neem dan contact met ons op via de onderstaande button. Wij helpen je graag!